دستورالعمل نگهداری چاه ارتچاه ارت

دستورالعمل نگهداری چاه ارت | تضمین ایمنی و کارایی سیستم ارتینگ

کلمات کلیدی اصلی: چاه ارت، نگهداری چاه ارت، سیستم ارتینگ، مقاومت زمین، بازرسی ارت، ایمنی برق
کلمات کلیدی فرعی: الکترود ارت، مواد کاهنده مقاومت، سیستم زمین، ارتینگ ساختمان، تست ارت

[caption id="attachment_7687" align="aligncenter" width="846"] دستورالعمل نگهداری چاه ارت[/caption]

چاه ارت چیست و چرا نگهداری آن مهم است؟

چاه ارت یا سیستم ارتینگ، یکی از اجزای بسیار مهم در تأمین ایمنی الکتریکی ساختمان‌ها، تأسیسات صنعتی و تجهیزات الکترونیکی است. وظیفه اصلی چاه ارت، هدایت جریان‌های نشتی، جریان‌های صاعقه یا اضافه‌ولتاژها به زمین است تا از آسیب‌های جدی به افراد و تجهیزات جلوگیری شود.

اما صرفاً نصب یک چاه ارت کافی نیست؛ بلکه نگهداری صحیح و دوره‌ای از این سیستم، نقش حیاتی در حفظ عملکرد مناسب آن دارد. با گذشت زمان، عوامل طبیعی مانند خوردگی الکترودها، خشک شدن خاک، یا افت کیفیت مواد کاهنده، می‌توانند مقاومت سیستم ارت را افزایش داده و کارایی آن را به شدت کاهش دهند.

دستورالعمل جامع نگهداری چاه ارت

بازرسی دوره‌ای سیستم ارت

• فاصله زمانی پیشنهادی: هر 6 ماه تا 1 سال
• بررسی وضعیت فیزیکی الکترود (میله یا صفحه ارت) و اتصالات آن
• اطمینان از سلامت کابل‌های ارت، بست‌ها و سرکابل‌ها

اندازه‌گیری مقاومت چاه ارت

• انجام تست مقاومت زمین با دستگاه ارت‌تستر (ارت‌متر دیجیتال یا آنالوگ)
• مقدار مطلوب برای ساختمان‌ها: کمتر از 2 اهم
• مقدار مطلوب برای مراکز حساس (دیتاسنتر، بیمارستان‌ها): کمتر از 1 اهم

نکته: افزایش مقاومت زمین نشانه‌ای از افت عملکرد چاه ارت است و باید سریعاً بررسی شود.

مرطوب نگه‌داشتن خاک اطراف چاه ارت

• چاه‌های ارت در مناطق خشک با خطر افزایش مقاومت مواجه‌اند.
• استفاده از مواد کاهنده مقاومت زمین (Bentonite, GEM,...) در صورت نیاز
• مرطوب‌سازی دوره‌ای اطراف چاه با آب یا محلول نمک طبق توصیه متخصص

بازسازی یا نوسازی سیستم ارت در صورت لزوم

• در صورت فرسایش شدید، خوردگی یا غیرقابل استفاده شدن الکترود
• جایگزینی کابل‌ها و بست‌های خورده شده
• افزودن الکترود کمکی یا افزایش عمق چاه در صورت نیاز

مستندسازی نتایج بازرسی و تست‌ها

• تهیه فرم‌ها و چک‌لیست‌های نگهداری برای هر چاه ارت
• ثبت نتایج تست مقاومت زمین جهت مقایسه سالانه و پیشگیری از خرابی‌های ناگهانی

[caption id="attachment_7689" align="aligncenter" width="750"] دستورالعمل نگهداری چاه ارت[/caption]

علائم هشداردهنده در نگهداری چاه ارت

• افزایش ناگهانی مقاومت چاه
• برق‌گرفتگی‌های سطحی در نقاط مختلف ساختمان
• عملکرد نادرست تجهیزات حفاظتی (مانند کلیدهای محافظ جان)
• نشتی برق در بدنه تجهیزات الکتریکی

در صورت مشاهده این علائم، نیاز فوری به بازرسی و اصلاح سیستم ارت وجود دارد.

نتیجه‌گیری: نگهداری، رمز پایداری چاه ارت

چاه ارت، اگرچه ممکن است دیده نشود، اما ستون فقرات ایمنی برق در هر مجموعه‌ای است. نگهداری اصولی چاه ارت با انجام تست‌های منظم، بررسی شرایط فیزیکی و حفظ رطوبت خاک، نه تنها عمر مفید سیستم را افزایش می‌دهد بلکه جان و مال افراد را از خطرات برق نجات می‌دهد.

برای خدمات تست، بازرسی و نگهداری چاه ارت به متخصصین مراجعه کنید

اگر به دنبال تیمی مطمئن برای تست و نگهداری چاه ارت هستید، پیشنهاد می‌کنیم با مجموعه‌های دارای تاییدیه رسمی و تجربه بالا در حوزه ایمنی برق مشاوره بگیرید. استفاده از تجهیزات استاندارد و تیم فنی متخصص می‌تواند خیال شما را از عملکرد صحیح سیستم ارتینگ راحت کند.

تست چاه ارت

تعرفه پشتیبانی سایت

تست چاه ارت به چه صورت است؟

    تست چاه ارت 

در روش تست چاه ارت با ارت تستر یا تست چاه ارت با از  3 میله استفاده می شود ، یکی ازمیله ها را به سیم مسی که بالا آورده ایم وصل میکنیم و 2 تای دیگر را در فاصله  10 و20 متر  بعد از چاه ارت به زمین میکوبیم و بعد مقاومت زمین را تست میکنیم . اما اگر ارت تستر موجود نبود می توانیم با یک عدد فیوز مینیاتوری 10 آمپر، چاه را مورد تست قرار دهیم به این صورت که یک جهت فیوز را به برق و جهت دیگر  فیوز را به سیم چاه ارت متصل میکنیم  و در همان موقع به فیوز برق وصل می کنیم  اگر فیوز قطع شد چاه ارت مقاومت قابل قبولی دارد ولی اگر فیوز قطع نگردید چاه ارت مقاومت بسیار بالایی خواهد داشت.

تست چاه ارت[/caption]

تست چاه ارت یا میله ارتر نباید با روش های قدیمی و مرسوم قدیمی انجام شود ،بایدسعی برآن باشد که با روشهای جدیدتری تست چاه ارت را انجام داد. از جمله این روشها میتوان به روش افت ولتاژ (fall of  potential   ) اشاره کرد

اگر سیستم مورد نظر یا همان X یک میله ارت یا صفحه ارت ساده و یکی باشد الکترود Y را 30 تا 50 متر دورتر از میله چاه ارت می کوبیم و Z را هم وسط یعنی ½C  قرار داده و عدد را می خوانیم, اگر 5 متر الکترود Z را به سمت X نزدیک کرده و عدد دوم را بخوانیم ودر مرحله سوم 5متر به سمت Y رفته و عدد سوم را بخوانیم یعنی الکترود Y روی  30 تا 50 متر هر عددی که امکان کوبیدن باشد، مانده و تغییری نکند ولی الکترود وسط در 3 نقطه حرکت کرده و 3 عدد بدست آید و اعداد خوانده شده نزدیک هم باشند و اختلاف آنها بیش از 5% نباشد میانگین 3 عدد خوانده شده همان R شبکه یا صفحه ارت است , اگر اعداد با هم اختلاف زیادی داشته باشند بایستی C را بیشتر کنیم و آزمایش را تکرار کنیم.

از جمله ابزار تست چاه ارت توسط یک عدد ترانسفورماتور ایزوله ، یک عدد ولتمتر و یک عدد آمپرمتر می باشد.

در این حالت سوند ها را در زمین قرار خواهیم داد و سپس آمپر متر را با ثانویه ترانس سری می نماییم و یک سر آزاد ترانس را به سیم چاه ارت وصل نموده ویک سر آمپر متر را به سوند آخر وصل می نماییم.

یک سر ولتمتر را به سیم چاه ارت و سر دیگرآن را به سوند اول وصل می کنیم سپس اولیه ترانس ایزوله را به برق 220 ولت وصل نموده و مقدار ولت قرائت شده را بر مقدار عدد آمپر متر تقسیم می نماییم.مقدار بدست آمده مقاومت تقریبی چاه ارت ما خواهد بود.

   طریقه تست چاه ارت

1 - آشنایی شما با دستگاه ارت سنج و یا روشهای تست مقاومت چاه ارت

آزمایش مقاومت اجرای چاه ارت با هر دستگاهی میبایست طبق شرایط مذکور در راهنمای آن دستگاه صورت گیرد و نتیجه عددی با توجه به شرایط فیزیکی و زمانی بدست می آید

برای حصول پاسخ صحیح میبایست طبق شرایط یا مفروضات خاص اقدام کرد

در کل نمونه ای از تست چاه ارت به صورت زیر می باشد:

1 - میل آزمایش به فواصل تقریبی 10 و 5 متر از چاه ارت در سطح زمین دست نخورده  قرار میگیرد.

2 - سلامت دستگاه جهت تست چاه ارت را بررسی میکنیم . ( وجود باطری و ولتاژ و جریان تست )

3 – به کمک سلکتور و رئوستا عقربه را به حالت تعادل میرسانیم و مقاومت چاه ارت را می خوانیم

از آنجا که میبایست حوزه مغناطیسی چاه ارت رعایت گردد تا خنثی سازی خطای اتصالی به صورت صحیح صورت گیرد لذا مقدار مقاومت با رعایت شرایط استاندارد ملاک خواهد بود. شما میتوانید با دستگاه ارت تستر میزان اهم چاه ارت را اندازه گیری کنید .

اندازه گیری را میتوان در دو حالت انجام داد :

1-در حالت بسته (رینگ)

در این حالت مقاومت سیستم اتصال به زمین  باید زیر 2 اهم باشد.

2 -در حالت باز

در این حالت مقاومت سیستم اتصال به زمین میتواند تا5 اهم باشد.

در غیر این صورت باید چاه ارت را احیاء کنید.

تست چاه ارت[/caption]

 

روش های تست چاه ارت

برای تست چاه ارت میتوان به سه صورت عمل کرد :

1- توسط دستگاه ارت سنج

در این حالت برای تست چاه ارت دو عدد سوند که جزء لوازم جانبی دستگاه ارت سنج می باشد را در فاصله های مساوی بین 5 تا 10 متر و در یک راستا از چاه در زمین قرار خواهیم داد، لازم به ذکر است جهت تست دقیق ، این فاصله ها حتما برابر باشند بطوری که اگر سوند اول را در فاصله 6 متری از چاه نصب نمودید، سوند دوم را درفاصله 12متری از چاه و یا 6 متری ازسوند دوم نصب نمایید.سپس سه عدد پراپ دستگاه را بترتیب به سیم ارت چاه و سوند اول ودوم وصل نموده و سپس چاه ارت را تست می نماییم .

تست چاه ارت[/caption]

2- توسط یک عدد ترانسفورماتور ایزوله ، یک عدد ولتمتر و یک عدد آمپرمتریی

در این حالت نیز مانند حالت قبل سوند ها را در زمین قرار می دهیم، سپس آمپر متر را با ثانویه ترانس سری می نماییم و یک سر آزاد ترانس را به سیم ارت چاه وصل نموده ویک سر آمپر متر را به سوند آخر وصل میکنیم و یکسر ولتمتر را به سیم ارت چاه و سر دیگرآن را به سوند اول وصل می نماییم سپس اولیه ترانس ایزوله را به برق 220 ولت وصل نموده و مقدار ولت قرائت شده را بر مقدار عدد آمپر متر تقسیم می نماییم .مقدار بدست آمده مقاومت تقریبی چاه ارت ما می باشد.

تست چاه ارت[/caption]

3-دستگاه کلمپی :

مزیت روش اندازه گیری مقاومت زمین با استفاده از کلمپ درمقایسه با روش های دیگر عدم نیاز به تجهیزات اضافه و میخ های کمکی، همچنین سادگی و سهولت در تست و اندازه گیری میباشد.

تست چاه ارت[/caption]

درون کلمپ ارت سنج، جهت اعمال ولتاژ از سیم پیچ فرستنده و جهت اندازه گیری جریان از یک سیم پیچ گیرنده استفاده شده است. برای اندازه گیری با ارت سنج های میله کوب (2، 3 و 4 سیمه ) باید سیستم ارت از زمین جدا شود و دو میله در فاصله های معینی از یکدیگر در زمین کوبیده شوند. در صورتی که شرایط مناسب نباشد، نمی توان از این روش استفاده کرد. در روشی دیگر کلمپ دستگاه ارت سنج را دور سیم یا میله منتهی به چاه ارت انداخته و سپس ولتاژ ثابتی در کلمپ القا می شود، ولتاژ القا شده باعث ایجاد جریان در سیم یا میله منتهی به چاه ارت می شود که در نهایت دستگاه با استفاده از ولتاژ ثابت و جریان ایجاد شده در سیم به صورت خودکار مقدار مقاومت زمین را اندازه گیری میکند . این روش برای اندازه گیری ارتینگ در چاه های  پارالل یا موازی بکار میرود بدین صورت مقاومت سیستم ارت محاسبه می گردد. در واقع برای این روش باید مدار ارت کامل (بسته) باشد.

نتیجه گیری

تست چاه ارت یکی از مراحل حیاتی در ارزیابی عملکرد سیستم‌های ارتینگ است که به منظور اطمینان از کارایی و ایمنی سیستم‌های برقی انجام می‌شود. هدف اصلی از انجام این تست، اندازه‌گیری مقاومت چاه ارت و اطمینان از اینکه مقاومت آن در حد استاندارد و ایمن قرار دارد، است.

برای انجام تست چاه ارت، چندین روش وجود دارد که در هر یک از آن‌ها از تجهیزات متفاوتی استفاده می‌شود. یکی از رایج‌ترین روش‌ها استفاده از دستگاه ارت سنج است. در این روش، سوندها در فواصل مشخصی از چاه ارت قرار می‌گیرند و مقاومت آن با استفاده از دستگاه ارت سنج اندازه‌گیری می‌شود. معمولاً این فاصله‌ها باید بین 5 تا 10 متر باشد تا نتایج دقیق‌تر حاصل شود. در این روش، مقاومت زمین از طریق مقایسه ولتاژ و جریان اندازه‌گیری‌شده در این فواصل مشخص می‌شود.

یکی دیگر از روش‌ها استفاده از ترانسفورماتور ایزوله، ولتمتر و آمپرمتر است. در این حالت، ابتدا سوندها در زمین قرار می‌گیرند و دستگاه‌ها به ترتیب به چاه ارت و سوندها متصل می‌شوند. سپس مقدار ولتاژ و جریان اندازه‌گیری‌شده، برای محاسبه مقاومت زمین استفاده می‌شود. این روش نیز به دقت بالا نیاز دارد و برای ارزیابی مقاومت سیستم‌های پیچیده‌تر و بزرگ‌تر مناسب است.

روش دیگر، استفاده از دستگاه کلمپ ارت سنج است. این روش به دلیل سادگی و عدم نیاز به تجهیزات اضافی مانند میله‌ها و سوندها، در بسیاری از مواقع ترجیح داده می‌شود. در این روش، کلمپ به دور سیم یا میله چاه ارت قرار می‌گیرد و با اعمال ولتاژ ثابت و اندازه‌گیری جریان، مقاومت زمین محاسبه می‌شود. این روش به خصوص برای سیستم‌های ارتینگ موازی کاربرد دارد و از دقت مناسبی برخوردار است.

مهمترین نکته در انجام تست چاه ارت این است که در تمامی روش‌ها، باید شرایط محیطی و فیزیکی صحیح رعایت شود تا نتیجه‌گیری دقیقی حاصل گردد. به‌عنوان‌مثال، در تست‌های میله‌ای، فاصله بین سوندها باید دقیقاً رعایت شود تا از بروز خطا در اندازه‌گیری جلوگیری شود. همچنین باید توجه داشت که مقاومت چاه ارت باید در محدوده‌ای مشخص قرار داشته باشد. طبق استانداردها، مقاومت در حالت بسته نباید از 2 اهم بیشتر باشد و در حالت باز می‌تواند تا 5 اهم قابل قبول باشد. در صورتی که مقاومت چاه ارت از این مقادیر بیشتر باشد، باید اقدامات لازم برای بهبود عملکرد سیستم ارتینگ انجام گیرد.

در نهایت، تست چاه ارت یکی از مراحل ضروری در حفظ ایمنی سیستم‌های برقی است و استفاده از روش‌های دقیق و به‌روز برای انجام این تست، از اهمیت بالایی برخوردار است.

احداث چاه ارت

ارتینگ

احداث چاه ارت[/caption]

تست چاه ارت

* زمین و مقاومت الکتریکی آن

زمین نقش اساسی در ایمنی سیستم های برقی ایفا می کند. مقصود از اتصال به زمین، اتصال به جرم کلی زمین است.

اتصال به جرم کلی زمین ممکن است مستقیم یا از طریق نوعی امپدانس انجام شود. اتصال به زمین از طریق یک هادی انجام می شود.

در احداث اتصال به زمین دو هدف زیر دنبال می شود:

1- مقاومت الکترود زمین تا حد امکان کم باشد.

2- هادی های اتصال به زمین توانایی عبور جریان های اتصالی را داشته باشند.

تاییدیه وزارت کار چاه ارت

جهت تحقق اهداف فوق لازم است موارد زیر بررسی شود:

1- جنس، مقاومت ویژه، دما و رطوبت خاکی که الکترود در آن قرار می گیرد.

2- جنس، اندازه ها و نحوه نصب الکترود زمین.

3- نحوه انجام اتصالات به الکترود زمین.

4- چگالی جریان در سطح الکترود در تماس با خاک

5- پتانسیل روی سطح زمین در اطراف الکترود.

قبل از احداث چاه ارت مقاومت ویژه خاک بایستی اندازه گیری شود و پس از احداث چاه ارت، مقاومت الکترود زمین اندازه گیری می شود تا در صورتی که مقاومت بیشتر از مقدار محاسبه شده باشد نسبت به احداث الکترودهای دیگر تا تامین مقاومت لازم صورت پذیرد.

بازرسی چاه ارت

بازرسی فنی و ایمنی برق (سیستم ارتینگ)

حوزه ولتاژ الکترود:

در صورت عبور جریان از هادی زمین میدانی در اطراف الکترود ایجاد می شود و هر چه فاصله از الکترود بیشتر شود این میدان کمتر خواهد شد. دو الکترود را در صورتی جدا از هم می توان در نظر گرفت که در حوزه ولتاژ همدیگر قرار نگیرند. حوزه ولتاژ بستگی به جنس خاک و مقاومت آن دارد. عملا دو الکترود مستقل در فاصله حداقل 20 متری از همدیگر قرار می گیرند.

اجرای چاه ارت احداث چاه ارت[/caption]

مقاومت ویژه خاک:

مقاومت ویژه خاک را با (p) نمایش می دهند. مقدار مقاومت ویژه به میزان رطوبت، ترکیب و غلظت مواد شیمیایی و نمک های حل شده در آب و موارد دیگر بستگی دارد.

تجهیزات چاه ارت

* نحوه مهیا نمودن خاک اطراف الکترودها:

1- آماده سازی خاک

ابتدا مخلوطی از نمک، خاک ذغال چوب و خاک رس را به ترتیب با نسبت های 1 و 4 و 35 در بیرون از چاه با آب به صورت گل در آورده و اطراف صفحه الکترود، حداقل تا 20 سانتیمتر بالاتر از لبه بالایی صفحه با این مخلوط تکمیل شده و در نهایت خاک رس سرند شده به همراه آب کافی در داخل چاه اضافه می گردد.

2- تعویض خاک با استفاده از بنتونیت

بنتونیت بهترین ماده برای تعویض و مهیا نمودن محیط احداث چاه ارت می باشد که تهیه آن به شکل زیر می باشد:

بنتونیت و آب به نسبت 1 به 3 صورت دوغاب مخلوط شده و داخل چاه روی صفحه مسی اضافه می گردد. البته می توان با رعایت نسبت فوق، مقدار مورد نیاز آب را داخل چاه ریخته و بنتونیت را به صورت پودری به آن اضافه نمود تا به صورت دوغاب در آید.

نکته: برای تهیه دوغاب نبایستی آب بر روی بنتونیت با هر خاک دیگری اضافه شود، چون این کار باعث سفت و کلوخه شدن مواد ترکیبی و در نتیجه افزایش مقاومت چاه ارت می شود.

3- تعویض خاک با استفاده از بتن:

بتن بهترین و ساده ترین روش برای آماده سازی خاک اطراف الکترود می باشد که پس از حفر چاه، قرار دادن الکترود در وسط چاه، ریختن و پر کردن بتن در اطراف آن صورت می پذیرد.

تاییدیه چاه ارت

* محل احداث الکترود زمین و آماده سازی خاک

- محل مناسب برای احداث الکترود زمین عبارتند از:

1- زمین باتلاقی

2- رسی یا چمنزار

3- رسی مخلوط با کمی ماسه

4- رسی مخلوط با سنگریزه و شن و ماسه

5- شن نمناک یا پیت

ارت سنج

احداث چاه ارت[/caption]

- محل های نامناسب برای احداث الکترود زمین عبارتند از:

1- زمین های خشک

2- زمین های ماسه ای و شنی

3- زمین های دارای انواع سنگ های سخت مانند گرانیت و غیره

4- زمین هایی که در آنها لایه سنگی گسترده ای در عمق کمی نسبت به سطح زمین قرار دارد.

قیمت اجرای چاه ارت

- مواد آماده سازی الکترود زمین:

برای کاهش مقاومت زمین از مواد آماده سازی زیر استفاده می شود:

1- بنتونیت

2- بتن

3- بتن خاص با سیمان هادی

4- نمک و ذغال

مواد کاهنده مقاومت نسبت به نمک و ذغال ارجحیت دارند.

تست چاه ارت

مطابق مقررات ملی ساختمان مقاومت مجاز سیستم اتصال زمین فشار ضعیف حداکثر 2 اهم می باشد. دمای خاک بر مقاومت ویژه تاثیر دارد. در صورتی که دمای خاک کمتر از دمای انجماد آب و یا بیشتر از دمای تبخیر آب باشد، ممکن است بعلت از بین رفتن خاصیت رسانایی خاک، رادمان سیستم به گونه چشمگیری کاهش یابد. نصب الکترود باید در عمقی انجام شود که دمای انجماد نتواند به آن نفوذ کند. توصیه می شود که در شرایط نامطلوب جوی، یک متر ابتدایی عمق الکترود در محاسبه مقدار مقاومت به حساب آورده نشود.

صاعقه گیر

- اثر الکترو شیمیایی زمین: (واکنش فلز الکترود و هادی اتصال زمین با انواع خاک)

الکترود یا الکترودهای در تماس با زمین باید از جهات زیر مورد بررسی قرار گیرند:

1- وجود مواد شیمیایی خورنده در زمین

از نظر اثر مواد شیمیایی و دیگر عوامل موجود در خاک بر روی فلز الکترود و هادی اتصال به زمین.

2- جریان نشتی مستقیم موجود در زمین

3- سلول های گالوانیک

از نظر خوردگی در اثر جریان های گالوانیک که به علت همبندی الکترود زمین با فلزات دیگر که به سیستم الکتریکی مربوط نبوده ولی در نزدیکی محل استقرار الکترود قرار دارند.

- استفاده از پی ساختمان به عنوان الکترود زمین:

از پی ساختمان می توان به عنوان یک الکترود زمین مطمئن استفاده کر. در این رابطه باید به موارد زیر توجه کرد:

1- علت ارجحیت پی بتنی نسبت به انواع دیگر الکترود ها این است که سطح بتن در تماس با زمین است بطور طبیعی وسیع می باشد و همین امر سبب کم شدن مقاومت آن نسبت به زمین می شود، و مقاومت ویژه بتن از بسیاری از خاک ها و مواد کمتر و حدود 30 الی 90 اهم _ متر است.

2- بتن ماده جاذب رطوبت است و جهت کارایی به عنوان الکترود زمین بایستی رطوبت ناچیزی در اطراف بتن وجود داشته باشد. عواملی که باعث از بین رفتن رطوبت می شود شامل یخ زدگی زمین در نقاط سردسیر و خشکی بیش از حد در مناطق گرمسیر می باشد.

تاییدیه سیستم اتصال به زمین (ارتینگ)

از نکات مهم در صنعت و ساختمان توجه به مسائل مربوط به صدمه دیدن دستگاهها و افراد است. یکی از این مسائل اضافه ولتاژ های تولید شده در بدنه و یا حتی  ولتاژ های بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه با دکل های کامپیوتری و سرور میباشد. به منظور حصول اطمینان از عدم مواجهه با این مسئله  و کاهش حوادث برق ‌گرفتگی در صنعت، بازرسی فنی و تست چاه ارت (سیستم اتصال به زمین) انجام میشود.

اندازه گیری مقاومت سیستم اتصال به زمین ( ارتینگ ) به صورت سالانه توسط متخصصین مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام میشود. اما لازم به ذکر میباشد که مراکز درمانی و بیمارستانی و جایگاه های سوخت باید به صورت ماهانه اندازه گیری شوند و هر شش ماه گواهی سلامت دریافت کنند .

شرکت بازرسی آریا ایمن آوات با سال ها تجربه در زمینه خدمات بازرسی انواع سیستم اتصال به زمین  یکی از حرفه ای ترین شرکت ها در حوزه بازرسی و اجرای تخصصی انواع سیستم ارتینگ است. شرکت آریا ایمن آوات با دریافت کلیه مجوزهای لازم از وزارت صنعت معدن تجارت برای اجرا و وزارت کار و رفاه اجتماعی برای صدور تاییدیه سیستم ارتینگ، آماده ارائه کلیه خدمات بازرسی ایمنی و طراحی و اجراء در سراسر کشور عزیزمان ایران است.

ما در آریا ایمن آوات با در اختیار داشتن دفتر و نمایندگی در اغلب استان های کشور، خدمات بازرسی ایمنی برق  و صدور گواهینامه سلامت (سرتیفیکیت) را بر اساس مقررات ملی ساختمان سازمان نظام مهندسی کشور با بهترین کیفیت و نازلترین قیمت در سراسر ایران انجام می دهیم.

مفاهیم اجرای سیستم ارتینگ

تاییدیه چاه ارت

*مفاهیم و واژگان: به منظور درک صحیح اصول ارتینگ، شناخت مفاهیم، واژگان و اصطلاحات مربوطه حائز اهمیت می باشد.

*زمین: رسانندگی جرم زمین را در صورتی که پتانسیل الکتریکی در هر نقطه از زمین به صورت قراردادی برابر سفر در نظر گرفته شود، زمین (ارت) می نامند.

*جرم کلی زمین: جرم کلی زمین را می توان مشابه شینه ای با سطح مقطع بزرگ فرض کرد، که مقاومت بین هر دو نقطه آن به صورت قراردادی نزدیک به صفر است.

بازرسی چاه ارت

*الکترود زمین: رسانا یا گروهی از رساناهای متصل به هم که اتصال الکتریکی به زمین را فراهم می کنند.

*مقاومت الکترود ارت: مقاومت بین ترمینال اصلی زمین و جرم کلی زمین.

*امپدانس حلقه اتصال به زمین: مقاومت حلقه جریان اتصالی زمین است که شروع و پایان آن نقطه اتصالی بوده و با Zs نشان داده می شود.

*سیستم اتصال به زمین: یک یا چند الکترود همراه با سیم های ارت را که قابلیت اتصال به ترمینال اصلی داشته باشند، سیستم اتصال به زمین (ارتینگ) می نامند.

تاییدیه وزارت کار چاه ارت

*تاسیسات الکتریکی: هر نوع ترکیبی از وسایل و مصالح به هم پیوسته الکتریکی در یک محل یا فضای معین.

*تجهیزات الکتریکی: مصالح و تجهیزاتی است که برای تولید، تبدیل یا مصرف انرژی الکتریکی به کار می رود. مانند مولد های موتورهای برق، ترانسفورماتورها، دستگاه های برق، دستگاه های اندازه گیری، وسایل حفاظتی و امثال آن.

*بدنه هادی: بدنه یا اسکلت هادی در دسترس مربوط به تجهیزات الکتریکی که در وضعیت عادی برقدار نمی باشد ولی ممکن است در اثر بروز نقص در دستگاه یا ایجاد اتصالی داخلی در آن، برقدار شود.

*هادی فرعی (بیگانه): قسمتی از هادی که جزئی از تاسیسات الکتریکی نباشد (مانند اسکلت و قسمت های فلزی ساختمان ها، لوله کشی آب و گاز و وسایل متصل به آن، بدنه های هادی سیستم های غیر برقی و غیره) و می تواند ولتاژی را که معمولا ولتاژ زمین است دارا باشد.

*هادی اصلی (برقدار): هر سیم یا هادی دیگری است که در شرایط عادی تحت ولتاژ الکتریکی باشد.

اجرای چاه ارت

*نشتی جریان: حالتی از مدار است که جریان در مسیری غیر عادی یا بدون اینکه پیش بینی شده باشد یا در نظر گرفته شود، جاری می شود. این جریان امکان دارد از نقص در عایق بندی یا از بست های بکار رفته به روی عایق رساناها ناشی شود.

*جریان اتصال به زمین (جریان اتصال کوتاه): اضافه جریانی است که در نتیجه بروز اتصالی با امپدانسی قابل چشم پوشی بین هادی هایی با پتانسیل های مختلف در شرایط عادی کار برقرار شود.

*جریان نشتی زمین: جریان جاری به زمین یا رسانا های دیگری را که مدار الکتریکی آنها به زمین را دارد، جریان نشتی زمین می نامند. در صورت استفاده از خازن در مدارها، امکان دارد جریان مذکور دارای مقداری جزء خازنی هم باشد.

*هادی خنثی (نول): هادی است که به نقطه خنثی وصل باشد و به منظور انتقال انرژی الکتریکی از آن استفاده می شود.

*ترمینال اصلی اتصال زمین: ترمینال یا شینه ای که هادی های زمین از آن انشعاب می گیرند.

*هادی اتصال  زمین: هادی که مسیر انحرافی گذر الکترون را بین یک نقطه از بدنه هادی فرعی سیستم یا تاسیسات یا تجهیزات و الکترود زمین تشکیل می دهد.

*هادی همبندی (برای هم ولتاژ کردن): هادی حفاظتی است که همبندی برای هم ولتاژ کردن را تضمین می کند.

چاه ارت

*سیم مشترک ارت - نول: سیمی را که به طور مشترک، هم کار سیم اتصال به زمین و هم کار سیم نول را انجام دهد، سیم PEN می نامند.

*قسمت های بی حفاظ (روباز) هادی: قسمت بی حفاظ از تجهیزات را که قابل لمس بوده و حامل برق نیست، اما امکان برق دار شدن در شزایط لتصالی را دارد.

*قسمت های برق دار: سیم یا قسمت هایی از رسانا را که برای استفاده معمولی برق دار شده اند، قسمت های برق دار می نامند. سیم نول نیز شامل این قسمت ها است، اما طبق قرارداد، سیم PEN (سیم مشترک ارت - نول) به عنوان قسمت برق دار محسوب نمی شود.

*پتانسیل زمین: پتانسیل الکتریکی ایجاد شده نسبت به جرم موجود زمین یا نسبت به سطح زمین اطراف الکترود ارت را هنگامی که جریان الکتریکی از الکترود به زمین جاری شود، پتانسیل زمین می نامند.

*گرادیان پتانسیل (در یک نقطه از زمین): اختلاف پتانسیل اندازه گیری شده بر واحد طول یک نقطه را در جهتی که پتانسیل بیشترین مقدار را داشته باشد، گرادیان پتانسیل می نامند.

*دستگاه های سیار (قابل حمل): دستگاه های الکتریکی را می نامند که در حال حرکت کار می کنند یا اینکه می توانند به آسانی از محلی به محل دیگر حرکت داده شوند، در حالی که به پست توزیع برق متصل هستند.

*قسمت هایی که به طور همزمان با هم قابل دسترسی هستند: سیم ها یا قسمت های رسانا که به طور همزمان در موقعیت های مخصوصی قابل لمس هستند، این قسمت ها شامل بدنه های برق دار، قسمت های بدون حفاظ (روباز)، هادی های بیگانه، سیم ارت و الکترود های ارت هستند.

*تابلوی برق (مجموعه ای از تجهیزات قطع و وصل و کنترل): ترکیبی است از فیوز ها، لوازم قطع و وصل و رله های کنترل که کلیه اتصالات الکتریکی و مکانیکی بین آنها و نیز وسایل اندازه گیری مانند آمپرمتر یا ولت متر را نیز شامل می شود.

*حصار: حفاظی است که از تماس مستقیم با ولتاژهای خطرناک جلوگیری می کند. مانند حصار ترانس پست برق فشار قوی.

تاییدیه سیستم اتصال به زمین (ارتینگ)

از نکات مهم در صنعت و ساختمان توجه به مسائل مربوط به صدمه دیدن دستگاهها و افراد است. یکی از این مسائل اضافه ولتاژ های تولید شده در بدنه و یا حتی  ولتاژ های بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه با دکل های کامپیوتری و سرور میباشد. به منظور حصول اطمینان از عدم مواجهه با این مسئله  و کاهش حوادث برق ‌گرفتگی در صنعت، بازرسی فنی و تست چاه ارت (سیستم اتصال به زمین) انجام میشود.

اندازه گیری مقاومت سیستم اتصال به زمین ( ارتینگ ) به صورت سالانه توسط متخصصین مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام میشود. اما لازم به ذکر میباشد که مراکز درمانی و بیمارستانی و جایگاه های سوخت باید به صورت ماهانه اندازه گیری شوند و هر شش ماه گواهی سلامت دریافت کنند .

شرکت بازرسی آریا ایمن آوات با سال ها تجربه در زمینه خدمات بازرسی انواع سیستم اتصال به زمین  یکی از حرفه ای ترین شرکت ها در حوزه بازرسی و اجرای تخصصی انواع سیستم ارتینگ است. شرکت آریا ایمن آوات با دریافت کلیه مجوزهای لازم از وزارت صنعت معدن تجارت برای اجرا و وزارت کار و رفاه اجتماعی برای صدور تاییدیه سیستم ارتینگ، آماده ارائه کلیه خدمات بازرسی ایمنی و طراحی و اجراء در سراسر کشور عزیزمان ایران است.ما در آریا ایمن آوات با در اختیار داشتن دفتر و نمایندگی در اغلب استان های کشور، خدمات بازرسی ایمنی برق  و صدور گواهینامه سلامت (سرتیفیکیت) را بر اساس مقررات ملی ساختمان سازمان نظام مهندسی کشور با بهترین کیفیت و نازلترین قیمت در سراسر ایران انجام می دهیم.

بازرسی فنی و ایمنی برق (سیستم ارتینگ)

مخازن تحت فشار

تست چاه ارت به چه صورت است؟

    تست چاه ارت 

در روش تست چاه ارت با ارت تستر یا تست چاه ارت با از  3 میله استفاده می شود ، یکی ازمیله ها را به سیم مسی که بالا آورده ایم وصل میکنیم و 2 تای دیگر را در فاصله  10 و20 متر  بعد از چاه ارت به زمین میکوبیم و بعد مقاومت زمین را تست میکنیم . اما اگر ارت تستر موجود نبود می توانیم با یک عدد فیوز مینیاتوری 10 آمپر، چاه را مورد تست قرار دهیم به این صورت که یک جهت فیوز را به برق و جهت دیگر  فیوز را به سیم چاه ارت متصل میکنیم  و در همان موقع به فیوز برق وصل می کنیم  اگر فیوز قطع شد چاه ارت مقاومت قابل قبولی دارد ولی اگر فیوز قطع نگردید چاه ارت مقاومت بسیار بالایی خواهد داشت.

[caption id="attachment_3609" align="aligncenter" width="566"] تست چاه ارت[/caption]

تست چاه ارت یا میله ارتر نباید با روش های قدیمی و مرسوم قدیمی انجام شود ،بایدسعی برآن باشد که با روشهای جدیدتری تست چاه ارت را انجام داد. از جمله این روشها میتوان به روش افت ولتاژ (fall of  potential   ) اشاره کرد

اگر سیستم مورد نظر یا همان X یک میله ارت یا صفحه ارت ساده و یکی باشد الکترود Y را 30 تا 50 متر دورتر از میله چاه ارت می کوبیم و Z را هم وسط یعنی ½C  قرار داده و عدد را می خوانیم, اگر 5 متر الکترود Z را به سمت X نزدیک کرده و عدد دوم را بخوانیم ودر مرحله سوم 5متر به سمت Y رفته و عدد سوم را بخوانیم یعنی الکترود Y روی  30 تا 50 متر هر عددی که امکان کوبیدن باشد، مانده و تغییری نکند ولی الکترود وسط در 3 نقطه حرکت کرده و 3 عدد بدست آید و اعداد خوانده شده نزدیک هم باشند و اختلاف آنها بیش از 5% نباشد میانگین 3 عدد خوانده شده همان R شبکه یا صفحه ارت است , اگر اعداد با هم اختلاف زیادی داشته باشند بایستی C را بیشتر کنیم و آزمایش را تکرار کنیم.

از جمله ابزار تست چاه ارت توسط یک عدد ترانسفورماتور ایزوله ، یک عدد ولتمتر و یک عدد آمپرمتر می باشد.

در این حالت سوند ها را در زمین قرار خواهیم داد و سپس آمپر متر را با ثانویه ترانس سری می نماییم و یک سر آزاد ترانس را به سیم چاه ارت وصل نموده ویک سر آمپر متر را به سوند آخر وصل می نماییم.

یک سر ولتمتر را به سیم چاه ارت و سر دیگرآن را به سوند اول وصل می کنیم سپس اولیه ترانس ایزوله را به برق 220 ولت وصل نموده و مقدار ولت قرائت شده را بر مقدار عدد آمپر متر تقسیم می نماییم.مقدار بدست آمده مقاومت تقریبی چاه ارت ما خواهد بود.

   طریقه تست چاه ارت

1 - آشنایی شما با دستگاه ارت سنج و یا روشهای تست مقاومت چاه ارت

آزمایش مقاومت اجرای چاه ارت با هر دستگاهی میبایست طبق شرایط مذکور در راهنمای آن دستگاه صورت گیرد و نتیجه عددی با توجه به شرایط فیزیکی و زمانی بدست می آید

برای حصول پاسخ صحیح میبایست طبق شرایط یا مفروضات خاص اقدام کرد

در کل نمونه ای از تست چاه ارت به صورت زیر می باشد:

1 - میل آزمایش به فواصل تقریبی 10 و 5 متر از چاه ارت در سطح زمین دست نخورده  قرار میگیرد.

2 - سلامت دستگاه جهت تست چاه ارت را بررسی میکنیم . ( وجود باطری و ولتاژ و جریان تست )

3 – به کمک سلکتور و رئوستا عقربه را به حالت تعادل میرسانیم و مقاومت چاه ارت را می خوانیم

از آنجا که میبایست حوزه مغناطیسی چاه ارت رعایت گردد تا خنثی سازی خطای اتصالی به صورت صحیح صورت گیرد لذا مقدار مقاومت با رعایت شرایط استاندارد ملاک خواهد بود. شما میتوانید با دستگاه ارت تستر میزان اهم چاه ارت را اندازه گیری کنید .

اندازه گیری را میتوان در دو حالت انجام داد :

1-در حالت بسته (رینگ)

در این حالت مقاومت سیستم اتصال به زمین  باید زیر 2 اهم باشد.

2 -در حالت باز

در این حالت مقاومت سیستم اتصال به زمین میتواند تا5 اهم باشد.

در غیر این صورت باید چاه ارت را احیاء کنید.

[caption id="attachment_3606" align="aligncenter" width="566"] تست چاه ارت[/caption]

 

روش های تست چاه ارت

برای تست چاه ارت میتوان به سه صورت عمل کرد :

1- توسط دستگاه ارت سنج

در این حالت برای تست چاه ارت دو عدد سوند که جزء لوازم جانبی دستگاه ارت سنج می باشد را در فاصله های مساوی بین 5 تا 10 متر و در یک راستا از چاه در زمین قرار خواهیم داد، لازم به ذکر است جهت تست دقیق ، این فاصله ها حتما برابر باشند بطوری که اگر سوند اول را در فاصله 6 متری از چاه نصب نمودید، سوند دوم را درفاصله 12متری از چاه و یا 6 متری ازسوند دوم نصب نمایید.سپس سه عدد پراپ دستگاه را بترتیب به سیم ارت چاه و سوند اول ودوم وصل نموده و سپس چاه ارت را تست می نماییم .

[caption id="attachment_3607" align="aligncenter" width="566"] تست چاه ارت[/caption]

2- توسط یک عدد ترانسفورماتور ایزوله ، یک عدد ولتمتر و یک عدد آمپرمتریی

در این حالت نیز مانند حالت قبل سوند ها را در زمین قرار می دهیم، سپس آمپر متر را با ثانویه ترانس سری می نماییم و یک سر آزاد ترانس را به سیم ارت چاه وصل نموده ویک سر آمپر متر را به سوند آخر وصل میکنیم و یکسر ولتمتر را به سیم ارت چاه و سر دیگرآن را به سوند اول وصل می نماییم سپس اولیه ترانس ایزوله را به برق 220 ولت وصل نموده و مقدار ولت قرائت شده را بر مقدار عدد آمپر متر تقسیم می نماییم .مقدار بدست آمده مقاومت تقریبی چاه ارت ما می باشد.

[caption id="attachment_3605" align="aligncenter" width="566"] تست چاه ارت[/caption]

3-دستگاه کلمپی :

مزیت روش اندازه گیری مقاومت زمین با استفاده از کلمپ درمقایسه با روش های دیگر عدم نیاز به تجهیزات اضافه و میخ های کمکی، همچنین سادگی و سهولت در تست و اندازه گیری میباشد.

[caption id="attachment_3608" align="aligncenter" width="566"] تست چاه ارت[/caption]

درون کلمپ ارت سنج، جهت اعمال ولتاژ از سیم پیچ فرستنده و جهت اندازه گیری جریان از یک سیم پیچ گیرنده استفاده شده است. برای اندازه گیری با ارت سنج های میله کوب (2، 3 و 4 سیمه ) باید سیستم ارت از زمین جدا شود و دو میله در فاصله های معینی از یکدیگر در زمین کوبیده شوند. در صورتی که شرایط مناسب نباشد، نمی توان از این روش استفاده کرد. در روشی دیگر کلمپ دستگاه ارت سنج را دور سیم یا میله منتهی به چاه ارت انداخته و سپس ولتاژ ثابتی در کلمپ القا می شود، ولتاژ القا شده باعث ایجاد جریان در سیم یا میله منتهی به چاه ارت می شود که در نهایت دستگاه با استفاده از ولتاژ ثابت و جریان ایجاد شده در سیم به صورت خودکار مقدار مقاومت زمین را اندازه گیری میکند . این روش برای اندازه گیری ارتینگ در چاه های  پارالل یا موازی بکار میرود بدین صورت مقاومت سیستم ارت محاسبه می گردد. در واقع برای این روش باید مدار ارت کامل (بسته) باشد.